ASETON, Propanon veya Dimetil Keton
Aseton, propanon ya da dimetil keton, (CH3)2CO formüllü organik kimyasaldır. Keskin, hoş kokulu, yanıcı, zehirli olmayan renksiz bir sıvıdır. Çözücü olarak çokça kullanılır. Sağlığa zararlı değildir. Kapalı formulü C3H6O olarak gösterilir. Kaynama noktası 56 °C'dir.
Su, etanol ve eterle her oranda birleşir. Odunun kuru kuruya damıtılmasından, kalsiyum asetatın ısıtılmasından, teknikte izopropil alkolün bakır katalizörlerinden 250 °C'de dehidrojenlenmesinden, etanol ve su buharının 250 °C'de gaz fazında Fe2O3 katalizörlüğünde karışımından elde edilir. Aseton ile sodyum nitrozil prussiat bazik ortamda karıştırılırsa kırmızı çökelme olur, aseton saptanır. Önemli bir tepkimesi bazik ortamda iyotla verdiği iyodoform oluşumudur. Oje çıkarmak için kullanılır. Yağ, kauçuk ve diğer maddelerin çözücüsü olarak kullanılır. Ayrıca boya, izopren, kloroform, bromoform ve iyodoform gibi ürünlerin elde edilişinde öncü madde olarak kullanılır. Ayrıca Sigarada da bulunmaktadır. Kozmetik alanındaki en yaygın kullanımı da oje çıkarıcı olarak kullanılmasıdır. Yağ, kauçuk, reçine ,selüloz nitrat gibi kimyasalların çözücüsü olarak kullanılır. Boya, izopiren, kloroform, bromoform ve iyodoform gibi ürünlerin elde edilişinde öncü madde olarak kullanılır.
Dünyada en çok aseton , metilmetakrilat üretiminin öncüsü olarak kullanılmaktadır. İkinci ana kullanım şekli ise; poliüretan, epoksi reçine gibi kimyasalların ana komponenti olan Bisfenol A maddesinin sentezidir.
Temizlik malzemesi olarak iyi bir hijyen ajanıdır. Boya sektöründe boyayı inceltmek amaçlı olarakta kullanılmaktadır.
CAS numarası | 67-64-1 |
GHS tehlike ifadeleri | H225, H319, H336 |
GHS önlem ifadeleri | P210, P261, P305 351 338 |
Moleküler formül | C3H6O |
Molar kütle | 58.08 g mol-1 |
Görünüm | Renksiz sıvı |
Koku | Keskin, tahriş edici, çiçek |
Yoğunluk | 0.791 g cm-3 |
Ergime noktası | -95 - 93 ° C, 178-180 K, -139 - 136 ° C |
Kaynama noktası | 56-57 ° C, K 329-330, 133-134 ° C |
Buhar basıncı | 24,46-24,60 kPa (20 ° C'de) |
Asitlik (pKa) | 24.2 |
Bazisite (PKB) | -10.2 |
Kırılma indeksi (nD) | 1.35900 |
Viskozite | 0,3075 cP |
Moleküler şekil | C2 Dihedral |
Dipol moment | 2.91 D |
Özgül ısı kapasitesi, C | 125.45 J K-1 |
Alevlenme noktası | -17 ° C |
Otomatik ateşleme sıcaklık | 465 ° C |
Patlayıcı limitleri | % 13,2-57,0 |
Eşik Sınır Değeri | 1185 mg/m3 (TWA), 2375 mg/m3 (STEL) |